ماجرای اسارت هولناک در سومالی - سرگرمی های محبوب

به گزارش سرگرمی های محبوب، مخاطرات صید و صیادی برای صیادان ایرانی، دیگر به توفان و شرایط نامساعد جوی و خطر غرق شدن محدود نمی گردد؛ اگر گارد دریایی امارات آنها را هدف حمله قرار ندهد و از دست خطاهای این کشور همسایه جان سالم به در ببرند، کاهش ذخایر ماهیان آب های ایران که این روزها با حضور کشتی های موسوم به چینی در آب های جنوبی، فرایند صعودی به خود گرفته، آنها را وادار می نماید پیه سفر به آب های دور را به تن خود بمالند. اما صیادان ایرانی به چه قیمتی در آب های دور صید می نمایند؟ گاهی صیادان به جای آنکه ماهی صید نمایند، خود در کمند دزدان دریایی گرفتار می شوند.

به گزارش شرق، روایت عبدالله نوهانی، یکی از ساکنان لنج سراج که سال 93 برای صید به آب های دور رفت و دیگر بازنگشت، دردناک است. نوهانی بیش از 77 ماه (6.5 سال) از عمر خود را در چنگال دزدان دریایی سومالی گذرانده و حالا تور صیادی را وانهاده و در استان خشک سیستان و بلوچستان با تکیه بر آب چاه، مشغول کشاورزی است تا بتواند امرار معاش کند. او دیگر قصد ندارد روی هیچ لنجی پا بگذارد. چرا صیادان ایرانی ناگزیر به صید در آب های دور هستند و آیا راهی برای کاهش مخاطرات صید در این آب ها نیست؟ برخی از صیادان بر این باورند که اگر مدیریت منابع آبزی به درستی انجام می شد، لازم نبود آنها از جان مایه گذاشته و با دزدان دریایی سومالی برای کسب رزق و روزی نبرد نمایند.

ارسلان قاسمی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون نیز تا حدودی گفته های آنها را تأیید می نماید، اما به این نکته هم اشاره دارد که در همه جهان به صید در آب های دور به دلیل کاهش ذخایر روی آورده اند و صید در این آب ها که ذخایر بیشتری دارند، در راستای تأمین امنیت غذایی کشور باید مورد حمایت دولت باشد. او درباره عملکرد شیلات در قبال صیادان آب های دور بیان می نماید: این را که شیلات به وظیفه اش عمل می نماید یا نه، این سازمان باید پاسخ گو باشد، اما آنچه تعیین است، این است که حمایتش به طور کامل نیست که این اتفاق ها می افتد. خبرنگار شرق کوشش می نماید نظر سازمان شیلات ایران را هم درباره اقدامات این سازمان در قبال صیادان آب های دور جویا گردد، اما به گفته روابط عمومی این سازمان، تمام مدیران مرتبط به دلیل شرکت در جلسه شورای معاونین برای پاسخ گویی در دسترس نبودند.

هفت سال قبل ناخدا محمد شریف پناهنده و دیگر ساکنان لنج سراج، توشه راه آماده کردند تا برای صید به آب های دور سفر نمایند. مقصد آنها آب های سومالی واقع در اقیانوس هند بود. قرار بود با صید تن ماهیان، علاوه بر کسب درآمد، امنیت غذایی کشور را هم تأمین نمایند، اما سرنوشت برای آنها تقدیر دیگری رقم زده بود. بازگشت ساکنان این لنج و مختومه شدن پرونده صید در آب های دور خدمه آن، با بازگشت گروهی سه نفره در 30 مرداد 99، هفت سالی طول کشید؛ صیدی که قرار نبود تا این حد طولانی گردد و به قیمت جان برخی از خدمه کشتی تمام شد.

آزادشدن خدمه کشتی در 2 نوبت

راضی کردن صیادان اسیر برای سخن گفتن از خاطرات تلخ روزهایی که با دزدان دریایی سومالی گذرانده اند، کار راحتی نیست. همه آنها ساکن کنارک هستند و رنج های زیادی را تحمل نموده اند تا پایان اقدام برای آزادسازی آنها انجام گردد. عبدالله نوهانی یکی از آن سه نفری است که کمتر از یک ماه از آزادی اش می گذرد. در صدایش خوشحالی از زنده بازگشتن به کشور موج می زند. وقتی از او می پرسم آیا حاضری به دریا برگردی، با تأکید می گوید: نه، اصلا!

کسی که تجربه کار روی آب های گرم جنوب کشور و آب های دور را دارد، بعد از جان سالم به در بردن از دست دزدان دریایی سومالی، در یک استان خشک یعنی سیستان و بلوچستان به کشاورزی روی آورده است. او به شرق می گوید: برای تأمین آب کشاورزی چاه می زنیم. به گفته نوهانی، ناخدا محمد شریف پناهنده به همراه چند نفر دیگر از خدمه کشتی یک سال زودتر از او و همراهانش آزاد شده اند. دولت قصد داشته بدون پول دادن به دزدان دریایی سومالی آنها را آزاد کند، اما در نهایت برای آزادسازی نوهانی و دو همراه دیگرش، 180 هزار دلار که معادل شش میلیارد تومان پول ملی است، به دزدان دریایی می دهند تا آنها را آزاد نمایند. نوهانی تأکید می نماید: دولت به ما یاری کرد. دستش درد نکند که پول داد و ما را آزاد کرد. ما تقریبا 25روزی می گردد که آزاد شده ایم. او عنوان می نماید: دولت اوایل می خواست صبر کند، شاید دزدان دریایی را بگیرد و پولی به آنها ندهد، اما اینها خیلی نترس بودند. آخرش مجبور شد به اینها پول بدهد. ولی واقعا دست دولت درد نکند.

حمله دزدان دریایی به لنج ها پدیده ای جدید

این صیاد ماجرای حمله دزدان دریایی به لنجشان را که سراج نام داشت، این گونه روایت می نماید: ما سال 93 از آب های ایران با لنج به سمت آب های سومالی حرکت کردیم که دزدان دریایی به ما گیر دادند. آنها می گفتند صاحب لنج هستید، ثروتمند هستید، اگر پول بدهید شما را اذیت نمی کنیم. دزدان دریایی پول زیادی می خواهند. ناخدا پول ندارد این قدر پرداخت کند. برای آزاد شدن ما (سه نفری که اخیرا آزاد شده اند)، به ما گفتند 180 هزار دلار که به اندازه شش میلیارد تومان ارزش دارد، پول گرفتند. او تأکید می نماید: دزدان دریایی قبلا به لنج ها حمله نمی کردند، اما اکنون این کار را می نمایند.

نوهانی می گوید: وقتی به آب های سومالی رسیدیم، دو سومالیایی آمدند و از ناخدا پول گرفتند. آنها پول را برای دولتشان می بردند و همراه ما هم بودند، اما دزدان دریایی وقتی به کشتی حمله کردند، این دو نفر گوشه ای نشستند و بعد از اینکه ما اسیر شدیم، دزدان، آن دو سومالیایی را رها کردند و به آنها کاری نداشتند. او اضافه می نماید: ما تقریبا 21 نفر بودیم. برادر من همان جا کشته شد. هشت نفر در جریان اسارت فوت کردند و یک پاکستانی فرار کرد که حالا در پاکستان زندگی می نماید. کنارک هم آمده بود به ما سر بزند. بخشی از ما هم توسط دولت آزاد شدیم. این صیاد عنوان می نماید: وقتی اسیر شدیم، ما را در گروه های چهار نفری تقسیم کردند. هر گروه از ما دست یک سری از دزدان بودیم. ناخدا و همراهانش یک سال زودتر از ما آزاد شدند و ما هم 25روزی هست که آزاد شده ایم.

4 سال تحمل زنجیر در پا

این ساکن کنارک می گوید: چهار سال پای ما را با زنجیر بسته بودند. برخی از صیادان به خاطر شکنجه و از گرسنگی و تشنگی کشته شدند. خیلی اذیتمان می کردند. در ماه رمضان به ما فقط یا سحری یا افطار می دادند. یک نصفه لیوان هم آب می دادند. غذایمان غالبا برنج و شکر بود. گاهی هم خورشت می دادند. این قدر غذا می دادند که از گرسنگی نمیریم. او یادآور می گردد: سومالیایی ها مسلمان هستند، مسلمان نباید کسی را شکنجه کند، اما آنها ما را شکنجه دادند تا پول بگیرند.

به گفته نوهانی، بعد از اینکه دزدان دریایی آنها را دستگیر نموده و با زنجیر می بندند، چندسالی در جایی رها شده بودند و جوری با آنها رفتار می شده است که حتی یک بچه هم آنها را نبیند. بعد به جایی در جنگل منتقل می شوند، اما هیچ گاه از آنها کار نکشیده اند یا از آنها نخواسته اند مثلا در استحصال چوب و ... یاری نمایند.

روز مبادله

این صیاد اهل کنارک درباره روز مبادله می گوید: ما را سوار ماشین کردند. جای دوری نگه داشتند و گفتند اول باید پول ها را ببینند تا بعد اجازه دهند که به سمت مسئولان ایرانی برویم. او ادامه می دهد: رفتند پول ها را تحویل گرفتند و بعد از اینکه مطمئن شدند مبلغ درست است، اجازه دادند به سمت مسئولان ایرانی بیاییم. بعد از آنکه به مقامات ایرانی تحویل داده شدیم، ما را از سومالی به قطر، بعد تهران و در نهایت کنارک منتقل کردند.

نوهانی به کوشش دزدان دریایی برای دریافت پول از خانواده ها هم اشاره می نماید. او می گوید: دزدان دریایی زنگ می زدند به خانواده ها و گوشی را به ما می دادند تا از خانواده پول بگیریم. با شلیک تفنگ ما را می ترساندند. زیر پایمان تیراندازی می کردند. می خواستند از خانواده هایمان پول بگیرند. دزدان دریایی پول زیادی می خواهند. اینها اصلا همواره بر اساس رابطه کار می نمایند. دزدان دریایی آدم های ایرانی را می گیرند، می زنند و برخی از تشنگی و گرسنگی می میرند.

ستم به صیادان ایرانی با صید در آب های دور؟

همان روزهایی که سروصدای صیادان جنوب به خاطر حضور کشتی های چینی به آسمان بلند بود، صیادان جاسک صید در آب های دور را نوعی ستم به خود و خانواده هایشان توصیف می کردند. یکی از صیادان جاسک که سابقه حضور در آب های دور را هم داشت، می گفت ناگزیر است که خطر دزدان دریایی سومالی را بپذیرد تا نانی به خانه بیاورد. به گفته این ناخدا، برخی از همکارانش که توان مالی دارند، برای اینکه اجازه صید در آب های دور را پیدا نمایند، حتی به دزدان دریایی پول هم می دهند.

صیادان ایرانی در آن روزها از مدیریت نادرست صید در آب های جنوب به خاطر صید بی رویه کشتی های چینی گله داشتند. آیا این گله آنها درست است و اگر منابع خود را درست مدیریت می کردیم، نیازی به حضور در آب های دور نبود؟ ارسلان قاسمی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون، در گفت وگو با شرق در این رابطه عنوان می نماید: همه جای جهان فشار روی ذخایر ساحلی سبب کاهش و از بین رفتن ذخایر شده است. به همین خاطر بر اساس آمار فائو، فراوری به وسیله آبزی پروری بر فعالیت صید و صیادی پیشی گرفته است.

او ادامه می دهد: اما در ایران با سیاست های غلطی که داریم، باعث شده ایم فشار روی ذخایر دریایی مضاعف گردد. یکی از این بحث ها، داستان کشتی های موسوم به چینی است. لنج های ما در آب های سرزمینی صید می نمایند و آن کشتی ها نباید در آب های سرزمینی صید نمایند. خود ما با سیاست های غلطی که داریم، چالش در این حوزه را مضاعف می کنیم. به گفته او خلیج فارس و دریای خزر آبراهه های شلوغی هستند که به دلیل تعدد فعالیت های تجاری و نظامی، جمعیت ماهیان آنها با مخاطره روبه رو شده است. ضمن اینکه آلودگی این آبراهه ها هم مزید بر علت شده است. قاسمی می گوید: صید بی رویه و قاچاقی هم که خود صیادان به خاطر شرایط مالی حاکم انجام می دهند یا سودجویی که دارند، روی ذخایر تأثیر گذاشته است.

او خواسته صیادان درباره صید در آب های سرزمین خود را منطقی می داند، اما یادآوری می نماید: در همه جای جهان به خاطر مسائل پیش آمده برای ذخایر ساحلی، به سمت آب های بین المللی رفته اند. باید صیاد را آموزش دهیم و تجهیزاتش را به روز کنیم که ما هم از قافله جهان برای تأمین امنیت غذایی عقب نمانیم.

سرمایه گذاری در خارج با صید در آب های دور

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون، صید در آب های دور به ویژه جای پرریسکی مثل اقیانوس هند و آب های سومالی را نوعی سرمایه گذاری ایرانیان در خارج از کشور معرفی می نماید که دولت و سازمان شیلات باید از آن حمایت نمایند.

او می گوید: همان جوری که دولت از شرکتی که در عراق کارخانه دارد و کارخانه اش آتش می گیرد، حمایت می نماید، باید از صیادان آب های دور که در واقع یکی از ضعیف ترین قشرهای بخش کشاورزی هستند نیز در صورت بروز مشکل حمایت کند.

قاسمی درباره اینکه آیا سازمان شیلات به وظیفه اش عمل می نماید یا خیر، بیان می نماید: شیلات باید در این رابطه پاسخ گو باشد، اما آنچه تعیین است، این است که حمایتش به طور کامل نیست که این اتفاقات می افتد.