مرجان فولادوند: تعطیلی مجلات کودک لطمه بزرگی به عادت مطالعه زده است - سرگرمی های محبوب

به گزارش سرگرمی های محبوب، تهران (پانا) - فولادوند، نویسنده حوزه کودک و نوجوان معتقد است مجله های کودک و نوجوان باعث می گردد کودک و نوجوان با ورق زدن آن زمینه علاقه مندی اش به کتاب های تخصصی را کشف کند اما دریغ که با تعطیلی مجلات لطمه بزرگی به عادت مطالعه بچه ها زده شده است.

اعظم پویان- مرجان فولادوند نویسنده، پژوهشگر و طراح و سردبیر مجله همشهری بچه ها از سال 90 تا 94 در گفت وگو با پانا درباره شرایط ادبیات کودک و نوجوان در ایران سخن گفت.

وقت و بودجه مخاطب برای خواندن یا خریدن کتاب محدود است

ارزیابی شما از شرایط تألیف کتاب های حوزه کودک و نوجوان در سال های اخیر چگونه است؟

با توجه به افزایش چشمگیر ناشرانی که در حوزه کودک و نوجوان آغاز به کار نموده اند ظرفیت انتشار کتاب های تألیفی در این حوزه نسبت به سال های قبل بسیار بیشتر و درنتیجه چاپ اثر هم ساده تر شده است. وقتی به تعداد عناوین کتاب های تازه منتشرشده نگاهی بیندازیم، خواهیم دید که بخش بزرگی از این بازار را کتاب هایی پرنموده اند که دقت و حساسیت لازم برای تألیف یا تصویرگری و کیفیت فراوری آن ها وجود نداشته و طبیعی هم است. چون فراوری آثار ضعیف تر، قاعدتاً ساده تر و مقرون به صرفه تر است. در رده بعد کتاب های میانه و قابل قبول هستند و البته هرسال تعدادی اسم کتاب بسیار خوب که حاصل کوشش و صرف وقت بسیار زیاد پدیدآورندگان است، هم داریم که در این میان حکم گوهر شب چراغ را دارند و باعث امیدواری و مباهات هستند. در کل انتشار اسم های زیاد در هر سال از یک طرف خوب است، چون فضا و فرصتی برای انتشار آثار نویسندگان فراهم می نماید که موجب خلق کارهای تازه می گردد و در این میان بدیهی است که چند کار میانه و تعدادی کار بسیارخوب هم فراوری گردد. از طرفی آسیب زاست زیرا شلوغی این بازار گاهی مانع دیده شدن کارهای خوب می گردد. وقت و بودجه مخاطب برای خواندن یا خریدن کتاب محدود است و این آشفتگی می تواند این سبد محدود را از کتاب های نه چندان خوب پر کند و فضایی برای دیده شدن کارهای عالی باقی نگذارد.

تعطیل شدن مجلات لطمه بزرگی به ایجاد عادت مطالعه می زند

درگذشته نشریه های تخصصی حوزه کودک بستر خوبی بود تا نوجوان ها با حوزه ادبیات آشنا شوند. کمبود این گونه نشریات تخصصی تا چه میزان بر دور شدن نوجوانان از کتاب اثر دارد؟

مجلات به خصوص در سن کودکی و نوجوانی رابط مخاطب با جهان کتاب است. کودک و نوجوان که هنوز زمینه علاقه مندی اش را نیافته با ورق زدن مجلات و از این موضوع به آن موضوع رفتن است که به تدریج علاقه مندی اش را می یابد و مطالعه اش را با یافتن کتاب های مرتبط تخصصی تر می نماید. متأسفانه تعطیل شدن مجلات لطمه بزرگی به ایجاد عادت مطالعه می زند. مثل اینکه پلی را خراب نموده باشیم. پلی که می تواند مخاطب ر ا به جهان وسیع کتاب برساند.

نویسنده باید اثرش با آنچه در جهان فراوری می گردد قابل رقابت باشد

بعضی اثرگذاری ترجمه را بر رشد کتاب کودک خوب تعبیر می نمایند و بعضی از این موضوع به اسم مانع جدی معرفی کتاب های خوب داخلی در حوزه کودک و نوجوان یاد می نمایند. شما تأثیر ترجمه بر ادبیات کودک و نوجوان را چطور ارزیابی می کنید؟

ترجمه همواره راه ارتباط ما با جهان بوده است. مترجمان نه تنها برگردان های زبان که راه های ما به سوی تفکر و بینش های تازه بوده اند؛ بنابراین نمی توان تأثیر ترجمه در توسعه فرهنگ و احتیاج ما را به آن انکار کرد. به نظر من نویسنده یا تصویرگر ایرانی اگر می خواهد در این بازار دیده گردد باید کوشش بیشتری کند تا اثرش با آنچه در جهان فراوری می گردد قابل رقابت باشد. این تصور که ترجمه را محدود کنیم انگار می خواهیم در فقدان حریف شمشیر بزنیم و پیروز شویم. البته سخت است چون آثار ترجمه برگزیده ای از آثار پیروز تمام جهانست اما حریف هر چه نیرومندتر رقابت باارزش تر و شیرین تر است.

بستر معرفی آثار نویسندگان ایرانی باید فراهم گردد

آیا ادبیات کودک و نوجوان ایرانی در جهان حرفی برای گفتن دارد و بستری برای دیده شدن آن وجود دارد؟

ما وارث یکی از غنی ترین زبان ها و عمیق ترین و گسترده ترین گنجینه های ادبی هستیم. شکوه این میراث را من در بسیاری از آثار ادبی ایران می بینم؛ و باور دارم که حرف هایی برای جهان داریم که اگر صدایمان به آن ها برسد گوش های بسیاری برای شنیدنش مشتاق خواهند بود اما بستر معرفی این آثار باید فراهم گردد. بستری که تابع ارتباط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ما با کشورهای دیگر است.

مطالعه به اسم یک مهارت لازم برای زیست انسانی است

سالهاست در مدارس مسابقات مختلف کتاب خوانی برگزار می گردد و شاهد برگزاری نمایشگاه های سالیانه و فصلی کتاب هستیم اما کمتر بچه هامان به مطالعه کتاب عادت دارند. به نظر شما ضعف کار کجاست؟

اشکال در ذات برنامه ریزی و نوع نگاه آموزش وپرورش است. سیستم آموزشی که بیشتر مبتنی بر حفظ کردن است. مبتنی بر اطاعت و پذیرش جواب های از پیش داده شده است. مطالعه آزاد، بحث و آنالیز کتاب ها ارزش داشتن فهم و کشف نگاه شخصی و پرسشمندی، اهمیت دادن به ادبیات که بنیان تفکر است، اهمیت دادن به تاریخ و فرهنگ که انسان را نه دانشمند، که دانا می نماید، تقویت درست و تأکید بر مهارت خواندن همه زمینه های لازم برای یادگیری مطالعه به اسم یک مهارت لازم برای زیست انسانی است و این همه با شناخت درست و برنامه ریزی به دوراز شعارزدگی ممکن می گردد.

مروری بر گفت وگوی های منتشر شده درباره شرایط ادبیات کودک و نوجوان:

جهانگیریان: چاپ کتاب در شرایط کرونایی فقط انبارها را پر می نماید

یوسفی: ترجمه بخش عمده ای از ادبیات کودک ما را بلعیده است

شیدا رنجبر: توازنی میان ترجمه و تالیف کتاب وجود ندارد

رحماندوست: تلویزیون بجای سیاست،ادبیات برای بچه ها پخش کند

مجید راستی: مسابقات کتاب خوانی آمارخواندن کتاب را بالا می برد نه عادت کتاب خواندن را

شاه آبادی: کتاب خوانی در کشور ما فرآیند لذت بخشی نیست و بیشتر یک رفتار جدی و عبوس است

محمدکاظم اخوان: تبدیل کتاب به فیلم یا نمایش فرصتی برای آشنایی نوجوانان با کتاب است

علی اصغر سیدآبادی: رانت ترجمه در برابر تالیف قرار می گیرد

محمدرضا مرزوقی: نویسندگی در ایران شغل محسوب نمی گردد